द्वारका हे पवित्र शहर गुजरातच्या द्वारका जिल्ह्यातील एक शहर आहे जे गोमती नदीच्या काठी आणि ओखामंडल द्वीपकल्पाच्या पश्चिमेला वसलेले आहे. भगवान कृष्णाच्या क्षेत्राची ऐतिहासिक आणि पौराणिक राजधानी म्हणून ओळखली जाणारी, द्वारका हे हिंदू तीर्थक्षेत्रांपैकी एक आहे. आजही, प्राचीन शहराला खूप महत्त्व आहे कारण ते समृद्ध इतिहास, दंतकथा आणि आदर्शांनी परिपूर्ण आहे. हिंदू संस्कृतीच्या भूतकाळाविषयी अधिक जाणून घेण्यासाठी पुरातत्वशास्त्रज्ञांसाठी हे एक चांगले स्थान आहे. द्वारका या पवित्र शहराविषयी 7 कमी ज्ञात असलेली तथ्ये आज आपण जाणून घेणार आहोत
1. स्कंद पुराणातील प्रभास कांडात द्वारकेचे महत्त्व सांगितले आहे. प्राचीन द्वारका शहराची पौराणिक सुरुवात द्वापार युगापासून 5,000 वर्षांपूर्वीची आहे. स्कंद पुराणात द्वारकेचे वर्णन कुशस्थलीपुरी असे केले आहे. देवभूमी द्वारका येथील द्वारकाधीश मंदिराला त्रिलोक सुंदर किंवा जगत मंदिर असेही संबोधले जाते. असे मानले जाते की येथे पृथ्वीवर असताना श्रीकृष्णाच्या ताब्यात असलेल्या कलांपैकी सोळा कला किंवा दैवी शक्ती द्वारकेतील कृष्ण मूर्तीमध्ये समाविष्ट केल्या गेल्या आहेत
2. असे मानले जाते की प्रख्यात संत आणि गूढवादी मीरा बाई द्वारकेतील भगवान कृष्णाच्या मूर्तीशी एकरूप झाल्या.
3. द्वारका आणि दूरच्या कर्नाटकातील उडुपी शहरामध्ये स्वर्गीय बंध आहे. उडुपीतील कृष्ण मूर्तीचा उगम द्वारकेत झाला आणि माधवाचार्यांनी जिथे ती बांधली तिथे जादुई रीतीने समुद्र ओलांडून उडुपीपर्यंत पोहोचली असे म्हटले जाते.
4. द्वारकाधीश मंदिरात सर्व विधी आणि पूजा गुगल्ली ब्राह्मण करतात. आख्यायिका अशी आहे की भगवान कृष्णाने वैयक्तिकरित्या गुगल्ली ब्राह्मणांना पवित्र समारंभ करण्यासाठी द्वारकेत आणले.
5. आज आपल्या सर्वांना माहीत असलेली द्वारका ही प्राचीन शहराची सातवी पुनरावृत्ती मानली जाते. असे मानले जाते की कृष्णाने स्थापन केलेल्या प्राचीन शहरासह द्वारका सहा वेळा समुद्रात बुडाली होती. द्वारकाधीश मंदिराचे एक स्वरूप बांधण्याचे श्रेय कृष्णाचा नातू वज्रनाभ याला जाते.
6. स्नॉर्केलर्स आणि स्कूबा डायव्हर्सना द्वारका बेट आवडीचे ठिकाण आहे त्याचे कारण आहे येथील मरीन नॅशनल पार्कच्या पाण्यात आढळणारे विविध सागरी जीव. सागरी जीवन आणि प्रवाळ खडकांच्या विपुलतेमुळे समुद्राखालील जग आकर्षक आहे.
7. द्वारका या पौराणिक शहरात येणाऱ्या सर्व धार्मिक पर्यटकांसाठी गोमती घाट हे महत्त्वाचे ठिकाण आहे. ही नदी गोमती घाटाच्या मागे जाते आणि थोड्याच वेळात चक्रतीर्थ घाटावर अरबी समुद्रात पोहोचते, म्हणून त्याला गोमती संगम घाट असेही म्हणतात. द्वारकेच्या मध्यापासून गोमती घाट 20 मिनिटांच्या अंतरावर आहे आणि द्वारकाधीश मंदिराच्या स्वर्ग द्वारपासून 56 पायऱ्या उतरून येथे पोहोचता येते.