महालक्ष्मी मंदिर हे भारतातील महाराष्ट्रातील कोल्हापूर शहरात स्थित एक प्रसिद्ध हिंदू मंदिर आहे. हे देवी महालक्ष्मीला समर्पित आहे, जीला अंबाबाई म्हणूनही ओळखले जाते आणि देशातील शक्तीपीठांपैकी एक मानले जाते. मंदिर दरवर्षी मोठ्या संख्येने भाविकांना आकर्षित करते आणि भारतातील सर्वात शक्तिशाली आणि पवित्र पूजास्थानांपैकी एक असल्याचे मानले जाते. महालक्ष्मी शक्तीपीठ हे देवी लक्ष्मीला समर्पित भारतातील अनेक महत्त्वपूर्ण तीर्थक्षेत्रांपैकी एक आहे. असे मानले जाते की या मंदिराला भेट देणार्‍या भाविकांना मोक्ष प्राप्त होण्यास मदत होते.
महालक्ष्मी मंदिराची वास्तुकला
महालक्ष्मी मंदिर हेमाडपंथी स्थापत्य शैलीत बांधले गेले. हे मंदिर सुरुवातीला इ.स ७०० मध्ये बांधले गेले होते आणि चालुक्य साम्राज्य वास्तुकलेचे उदाहरण आहे. चतुर्भुज, मुकुटधारी देवीची दगडाची मूर्ती दगडी चबुतऱ्यावर बसवली आहे. महालक्ष्मीचे काळ्या पाषाणात कोरलेले काम २ फूट ८.५ इंच उंच आहे. मंदिराच्या आवारात महाकालीच्या समोरील कोपऱ्यात श्री यंत्र कोरलेले आहे. मंदिर परिसरात मोठ्या सभामंडपासह पाच भव्य बुरुजही आहेत. गर्भगृहाच्या वर एक मोठा शिखर देखील आहे जेथे देवी महालक्ष्मीचे वास्तव्य आहे.
महालक्ष्मी मंदिराचा इतिहास
मंदिरातील काही घटक इ.स.च्या दुस-या सहस्राब्दीपासूनचे असले तरी, पुराव्यांनुसार, येथे देवीची स्थापना इ.स.च्या सातव्या शतकात झाली आणि मंदिर दहाव्या शतकापासून होते. मध्यंतरीच्या काळात देवीची प्रतिमा इतरत्र ठेवण्यात आली होती. 1715 मध्ये मराठ्यांच्या सत्तेच्या उदयानंतर, पुन्हा पूजा सुरू करण्यात आली.
महालक्ष्मी मंदिरात साजरे केले जाणारे सन
महालक्ष्मी मंदिर, कोल्हापूर येथे मोठ्या आनंदाने आणि उत्साहाने भरणारे सर्वात महत्त्वाचे सण म्हणजे किरणोत्सव, रथोत्सव, लक्ष्मीपूजा, नवरात्री, दिवाळी, ललिता पंचमी आणि वरलक्ष्मी व्रत.